Gà là một trong những loại gia cầm thường xuyên mắc nhiều bệnh nhất, vì vậy việc nhận biết đúng loại bệnh sẽ giúp quá trình điều trị thuận lợi và hiệu quả hơn. Bệnh Coryza ở gà là một trong những căn bệnh phổ biến mà người chăn nuôi cần đặc biệt cần biết đến. Để nhận biết chính xác các dấu hiệu và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp giúp gà nhanh chóng hồi phục, hãy cùng BLV Gà Siêu Bự tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Bệnh coryza ở gà là gì?
Bệnh coryza ở gà hay còn gọi là viêm xoang truyền nhiễm, sổ mũi truyền nhiễm hoặc bệnh phù đầu, một bệnh cấp tính ở gà do vi khuẩn Avibacterium paragallinarum (trước đây gọi là Haemophilus paragallinarum) gây ra.
Bệnh thường gặp ở các đàn gà nuôi tập trung với mật độ cao và tỷ lệ chết đơn thuần chỉ khoảng 5% nhưng bệnh dễ ghép với các bệnh hô hấp khác như CRD (Mycoplasma gallisepticum), E. coli, ORT hoặc IB làm tăng đáng kể tỷ lệ chết và gây thiệt hại nặng nề về năng suất.
Các nguyên nhân gà bị bệnh coryza
Nguyên nhân khiến gà bị hen khá đa dạng và thường xuất phát từ nhiều yếu tố kết hợp. Dưới đây là phân tích chi tiết từng nguyên nhân để bạn dễ hình dung:
Nguyên nhân do vi khuẩn
- Phổ biến nhất là vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum và Escherichia coli (E. coli).
- Những loại vi khuẩn này tấn công hệ hô hấp, gây viêm đường hô hấp trên và dưới.
- Vi khuẩn có thể tồn tại lâu trong môi trường, lây lan nhanh qua không khí, thức ăn, nước uống hoặc tiếp xúc trực tiếp.
Nguyên nhân do virus
Một số virus đường hô hấp như virus Newcastle, virus cúm gia cầm H5N1, H5N6… cũng có thể gây hen.
Khi virus xâm nhập chúng phá hủy niêm mạc đường thở và tạo điều kiện cho vi khuẩn cơ hội tấn công mạnh hơn.
Nguyên nhân do ký sinh trùng
- Ký sinh trùng Syngamus trachea (giun ống khí quản) bám vào khí quản gây tắc nghẽn đường thở.
- Điều này khiến gà thở khó và phát ra tiếng khò khè giống hen.
Nguyên nhân từ môi trường
- Chuồng trại ẩm ướt, nhiều bụi, phân không được dọn dẹp thường xuyên khiến khí amoniac tăng cao và kích ứng đường hô hấp.
- Gió lùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột đặc biệt là khi chuyển mùa làm sức đề kháng giảm và gà dễ mắc bệnh.
Nguyên nhân từ chế độ chăm sóc và dinh dưỡng
- Thiếu vitamin A, E và các khoáng chất cần thiết khiến hệ miễn dịch yếu.
- Khẩu phần ăn mất cân đối hoặc thay đổi đột ngột cũng làm gà suy yếu, dễ nhiễm bệnh.
Lây truyền từ đàn khác
- Việc nhập gà mới về mà không cách ly, hoặc để gà tiếp xúc với đàn đang mang mầm bệnh, dễ gây bùng phát hen hàng loạt.
>>> Tìm hiểu thêm Phục Hồi Gà Sau Khi Đá – Giúp Chiến Kê Luôn Giữ Phong Độ Tốt
Cách điều trị bệnh coryza ở gà hiệu quả
Cách điều trị bệnh Coryza ở gà hiệu quả đòi hỏi người nuôi phải kết hợp đúng thuốc, đúng liều và đúng quy trình chăm sóc.
Bước 1: nguyên tắc điều trị
- Cách ly gà bệnh: gà mắc coryza lây lan rất nhanh qua đường hô hấp và tiếp xúc, vì vậy cần tách riêng ngay gà bệnh để tránh lây cả đàn. Nên nuôi ở khu vực khô ráo, kín gió, có ánh sáng và nhiệt độ ổn định.
- Giảm mật độ nuôi: giúp lưu thông không khí, giảm lượng vi khuẩn trong không gian và hạn chế stress cho gà khỏe.
- Kết hợp nhiều biện pháp: coryza do vi khuẩn Avibacterium paragallinarum gây ra vì vậy cần dùng kháng sinh đặc hiệu kết hợp thuốc bổ trợ và sát trùng môi trường.
Bước 2: phác đồ điều trị tham khảo
a) Dùng thuốc kháng sinh tiêm cefquinome hoặc Cefotaxime:
- Là nhóm kháng sinh cephalosporin thế hệ cao, tiêu diệt mạnh A. paragallinarum.
- Tiêm bắp hoặc dưới da theo đúng liều khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Hiệu quả cao trong giai đoạn bệnh cấp tính khi gà sốt và sưng mặt.
b) Dùng thuốc kháng sinh uống Tiamulin, Tilmicosin, Florfenicol:
- Pha vào nước uống hoặc trộn thức ăn liên tục 5 đến 7 ngày.
- Tác động tốt lên vi khuẩn đường hô hấp, giúp giảm dịch nhầy và thông thoáng đường thở.
Lưu ý: luôn pha đúng liều lượng và thay nước thuốc mới mỗi ngày để đảm bảo hiệu lực.
Bước 3: bổ sung thuốc hỗ trợ
Điện giải + Vitamin tổng hợp (B-complex, C, ADE):
- Giúp phục hồi sức đề kháng, chống mất nước và giảm stress cho gà.
Thuốc giải độc gan và thận:
- Giảm tác dụng phụ của kháng sinh, đặc biệt khi điều trị dài ngày.
Men tiêu hóa:
- Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giúp gà ăn uống tốt hơn trong thời gian bệnh.
Bước 4: sát trùng và quản lý môi trường
- Phun thuốc sát trùng Iodine, BKC, Glutaraldehyde… 1 lần/ngày trong 1 đến 2 tuần.
- Thay mới toàn bộ chất độn chuồng, rửa sạch và phơi khô máng ăn, máng uống.
- Đảm bảo chuồng thông thoáng, tránh gió lùa và độ ẩm cao.
Bước 5: theo dõi sau điều trị
- Quan sát đàn gà 3 từ 5 ngày sau khi ngừng thuốc để phát hiện sớm trường hợp tái phát.
- Tiêm phòng hoặc nhắc lại vacxin coryza cho đàn gà khỏe nếu chưa được tiêm, nhằm ngăn ngừa dịch quay lại.
Cách phòng bệnh Coryza ở gà
Để gà không mắc phải bệnh coryza thì phòng bệnh chính là cách hiệu quả nhất, dưới đây là cách phòng bệnh như sau:
Vệ sinh và an toàn sinh học
- Chuồng nuôi thoáng mát, khô ráo và tránh gió lùa.
- Vệ sinh máng ăn và máng uống hằng ngày.
- Sát trùng định kỳ 1 đến 2 lần/tuần.
- Hạn chế người lạ và động vật khác vào khu chăn nuôi.
Tiêm phòng vắc-xin
- Vắc-xin coryza: tiêm cho gà từ 3 đến 4 tuần tuổi và tiêm lại sau 3 đến 4 tuần.
- Tiêm phòng đồng bộ các bệnh hô hấp khác (CRD, IB) để giảm nguy cơ ghép bệnh.
Chăm sóc và nuôi dưỡng
- Cung cấp khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung khoáng và vitamin.
- Giảm stress cho gà (tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, vận chuyển xa).
- Phân đàn theo độ tuổi để quản lý dễ hơn.
Lời kết
Bệnh coryza ở gà tuy không quá nguy hiểm nếu phát hiện sớm nhưng có thể gây thiệt hại kinh tế lớn nếu lây lan rộng hoặc kết hợp với bệnh khác. Người nuôi cần nhận diện triệu chứng sớm, điều trị đúng phác đồ và đặc biệt chú trọng phòng bệnh bằng vệ sinh chuồng trại và tiêm phòng vắc-xin.
